Rome Community Hill

#θέμα: Young Architects Competitions _Rome Community Ring
#ομάδα: Ζιώβα Ε., Καραολή Ε., Λάζου Χ., Ραχιώτη Α.
#χρονολογία: 2015
#σχολή/τμήμα: Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών E.M.Π.
#σύμβουλος: Μάντζιου Λ.

Το θέμα

Το θέμα τοποθετείται στη Ρώμη. Η μακρά ιστορία της πόλης έχει κληροδοτήσει πλήθος αρχιτεκτονικών θησαυρών  οι οποίοι αποκαλύπτονται και   «ζητούν» ένα τρόπο να επιστρέψουν στη ζωή και την κοινωνία. Ο δήμος της Ρώμης  σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο La Sapienza και τον οργανισμό  Progetto Forti -οργανισμός μελέτης μοντέρνων και σύγχρονων οχυρώσεων-  άνοιξε ένα διάλογο  γύρω από έναν από τους πολύτιμους θησαυρούς του, το  φρούριο Forte Portuense.

Το ερώτημα  προς  τους σχεδιαστές ήταν:

Πώς μπορεί να μεταμορφωθεί ένα έργο στρατιωτικής αρχιτεκτονικής  σε τοπικό κέντρο –πυρήνα αναψυχής και πολιτισμού, ικανό  να τροφοδοτήσει μια αστική ανάπλαση  και  μια κοινωνική σύμπραξη και παράλληλα  να προσελκύσει κατοίκους και τουρίστες;

Ζητούμενο είναι ο προβληματισμός σχετικά με το φρούριο και τη νέα λειτουργία του τόσο σε τοπική κλίμακα-ως πόλο έλξης των περιοίκων -όσο και σε υπερτοπική κλίμακα-ως σημείο έλξης τουριστών, μέρος ενδεχομένως ενός ευρύτερου δικτύου-.

Η περιοχή – Το κτιριολογικό πρόγραμμα

Το φρούριο –μέρος ενός ευρύτερου αμυντικού συστήματος φρουρίων και πυροβολείων τοποθετημένων σε δακτύλιο 4 χλμ. εκτός των αρχαίων τειχών της πόλης της Ρώμης -βρίσκεται  στην είσοδο προς την πόλη, μεταξύ του ποταμού Τίβερη και της οδού Via Portuense.  Περιβάλλεται από πυκνή βλάστηση και  μια ξηρή τάφρο. Αν και από την εξωτερική πλευρά το κτίσμα περνά μάλλον  απαρατήρητο, περνώντας την πύλη του προς το εσωτερικό αποκαλύπτεται ένας χώρος αξιοσημείωτης  αισθητικής, ικανός  να φιλοξενήσει   ποικίλες  λειτουργίες.

Ο δεδομένος χώρος παρέμβασης αποτελείται από δύο περιοχές:

Την περιοχή 1 (περιβάλλουσα περιοχή), στην οποία μπορεί να αφαιρεθεί οποιοδήποτε από τα υφιστάμενα κτίσματα  ή και όλα, με μοναδική προϋπόθεση  το σεβασμό του μέγιστου των 4200 τ.μ. στην προτεινόμενη κατασκευή.

Την περιοχή 2  ( το φρούριο), για την οποία  υπάρχουν αυστηροί περιορισμοί. Απαγορεύεται  η κατεδάφιση ή τροποποίηση οποιασδήποτε χτισμένης κατασκευής, αλλά επιτρέπεται  η τοποθέτηση ελαφριών και προσωρινών κατασκευών, με στόχο τη δημιουργία λειτουργικών χώρων και την επανασύνδεση των διαφόρων επιπέδων του φρουρίου μεταξύ τους και με την πόλη.

Σε κάθε περίπτωση, κέντρο του νέου σεναρίου θα πρέπει να παραμένει το ίδιο το φρούριο, η αποκατάστασή του και η επαναλειτουργία του. Δίδονται προτεινόμενες νέες χρήσεις ενώ είναι υποχρεωτικό να συμπεριληφθούν και να επανασχεδιαστούν οι ήδη υπάρχουσες λειτουργίες του νηπιαγωγείου, του κέντρου απασχόλησης ηλικιωμένων και του κοινοτικού κέντρου.

Η πρόταση

Κύριος στόχος της πρότασης είναι ο επαναπροσδιορισμός της σύνδεσης μεταξύ του φρουρίου και του αστικού ιστού· η δημιουργία μιας αστικής όασης μέσω  της αποκατάστασης  και ανάδειξης του φυσικού τοπίου του λόφου και η ενσωμάτωση δραστηριοτήτων κοινωνικών, πολιτιστικών, αναψυχής και  αθλητισμού.

Η κεντρική ιδέα μπορεί να συνοψιστεί σε τέσσερα κύρια σημεία:

1_Τοποθέτηση των κύριων κτιριακών όγκων υπόγεια, με στόχο την ανάδειξη του τοπίου και του φρουρίου.

2_ Σχεδιασμός ενός δικτύου διαδρομών- που λαμβάνει υπόψη και εισάγει στο λόφο υφιστάμενα «ίχνη» της πόλης, σε συνδυασμό με σημεία αναφοράς -προσανατολισμού.

Το δίκτυο αυτό επιτρέπει και αποτελεί την πρόσβαση σε όλες τις  βασικές  στάθμες του φρουρίου(στο επίπεδο της κεντρικής αυλής, στο ανάχωμα  και την ξηρή τάφρο). Μέσω του συσχετισμού αυτού του βασικού δικτύου με τα τείχη, με τα νέα κτίρια και με ένα δευτερεύoν ελεύθερο δίκτυο  οργανώνονται πλατώματα που λειτουργούν άλλοτε ως χώροι εισόδου, άλλοτε ως  χώροι εκτόνωσης των κύριων κτηριακών όγκων αλλά και ως  περιοχές ποικίλων δραστηριοτήτων επάνω στο λόφο.

Τα σημεία προσανατολισμού (πύργοι κατακόρυφης κίνησης και παρατηρητήρια) συνδέουν, οπτικά τον επισκέπτη, από την είσοδό του στο λόφο, με το φρούριο.

3_Επανασχεδιασμός του ορίου μεταξύ της περιοχής μελέτης  και του κύριου δρόμου ( Via Portuense) με την τοποθέτηση μιας στοάς που υποδεικνύει την είσοδο στο χώρο. Ταυτόχρονα, η μεγαλύτερη πλατεία οργανώνεται και τοποθετείται μπροστά από την υφιστάμενη κύρια είσοδο στο φρούριο, με στόχο να την  αποκαλύψει και να την επισημάνει. Μέσω αυτής ο επισκέπτης  θα οδηγηθεί στην καρδιά του φρουρίου.

4_ Ήπια επέμβαση στο χώρο του φρουρίου. Γίνεται  κυρίως  χωροθέτηση λειτουργιών -συμβατών με το γενικότερο σενάριο- στους υπάρχοντες  χώρους και αξιοποιούνται υφιστάμενες διαδρομές στο ανάχωμα, οι οποίες εντάσσονται στο συνολικό προτεινόμενο δίκτυο.

Τέλος, έχοντας υπόψη την βιοκλιματική λειτουργία του ίδιου του φρουρίου, οι νέοι χώροι σχεδιάζονται και αυτοί υπόσκαφοι  με  –κατά το πλείστον-  νότιο προσανατολισμό, με την εξασφάλιση φυσικού διαμπερούς αερισμού.  Επιπλέον, οι ελαφριές κατασκευές που προτείνονται (η στοά για παράδειγμα) μπορούν να φέρουν ηλιακά πάνελ  τα οποία θα συμβάλουν ενεργειακά.

Συνοπτικά, η σχεδιαστική διαδικασία τροφοδοτήθηκε από όλα τα ίχνη πάνω, μέσα και γύρω από το  φρούριο, τα οποία σταδιακά αναγνωρίζαμε και επισημαίναμε, ώστε να οδηγηθούμε στην τελική πρόταση.

#Title: Young Architects Competitions_ ROME COMMUNITY RING
#Students: Karaoli E., Lazou C., Ziova E., Rachioti A.

#Year: 2015

#School: School of Architecture NTUA

#Advisor: Mantziou L.

Theme

Rome is the setting of the contest. City’s long history has bequeathed an incredible number of architectural treasures longing for a chance of reconnection with life and with the community. In partnership with La Sapienza University and Progetto Forti, Rome municipality undisclosed a debate over one of its precious treasures: Forte Portuense.

How to transform a former military architecture into a leisure time and cultural focal point- capable on the one hand of triggering urban redevelopment and social cooperation and on the other  hand to attract citizens and tourists?

That was the question for the designers to respond, with a multi-scale approach.

Site

The fort - part of a defensive system consisting of forts and gun batteries, set 4km outside the ancient city walls- is located at the gates of Rome between Tiber River and Via Portuense. It is surrounded by thick vegetation and a dry fosse. Although the building might go almost unnoticed from the outside, beyond its gates lies a space of impressive aesthetic, ideal for hosting high-quality proposals and various activities.

The given site consists of two areas of different characteristics.

Area 1 (surrounding area): any intervention is allowed (even the removal of existing buildings). The only limitation is the maximum area of construction, equal to 4200m².

Area 2 (the fort): protected by strong restrictions. It is forbidden to demolish or alter any built structure in this area. However, it is allowed to insert light structures and ephemeral elements.

At the core of any proposed scenario should be the fort, its renovation and the implementation of new functions for it. In order to focus on culturally appealing and sustainable solutions a list of suggested functions was provided, while the redesign of the existing functions of a kindergarten, a senior and a community centre is compulsory.

Proposal

The main intention is to redefine the connection between Forte Portuense and the urban fabric. The creation of an urban oasis is achieved by the reconstruction of the hill’s natural landscape and the integration of social, leisure, cultural and wellness facilities.

The design concept is summarized in four main points:

1_Placing the main building area underground in order to reveal the landscape and the fort.

2_ Designing a network of strict paths by using existing city tracings and specific orientation points. This network allows and forms the access to the fort in all different levels (the level of the main yard, the embankment and the dry fosse).

At the same time it forms the entrance areas and yards to the fort and the buildings or areas on the hill to host a wide range of activities.

The orientation points link visually the visitor with the fort.

3_ Redrawing the boundary of the study area with the main road (Via Portuense) by placing an arcade that indicates the entrance. At the same time the largest square is placed in front of the existing main entrance in order to reveal and highlight it. In this way the visitor is led to the heart of the fort.

4_ Intervening gently to the fort, by focusing mainly on the arrangement of new functions on the inside. At the same time, the existing embankment routes are revealed and combined with the new ones.

Having in mind the fort’s sustainable design, the underground building mass combined with mainly southern exposure and ventilation contribute in the overall sustainability. The light structures can bear solar panels that enhance the energy consumption.

Our design was continuously revitalized by all those traces on, inside and around the fort, which we gradually detected and reinvented and led to the final proposal.

Young Architects Competitions