archstudies.gr: rec.cover _ Η αρχιτεκτονική επιφάνεια ως μέσο δημιουργίας χώρων συνάντησης

#Τίτλος: rec.cover _ Η αρχιτεκτονική επιφάνεια ως μέσο δημιουργίας χώρων συνάντησης
#φοιτητής/ές: Γρηγοριάδου Ε., Μανουσογιαννάκη Γ.
#επιβλέποντες: Γιαννούδης Σ., Ουγγρίνης Κ.
#χρονολογία: Μάιος 2013
#μάθημα: Διπλωματική εργασία
#σχολή/τμήμα: Πολυτεχνείο Κρήτης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών

Θέμα της εργασίας απετέλεσε η δημιουργία νέου τύπου κοινωνικών- συλλογικών χώρων σε 3 διαφορετικές περιοχές της Αθήνας.

Μέσω μιας αισθητηριακής προσέγγισης των περιοχών εντοπίζεται η σημασία της αρχιτεκτονικής επιφάνειας ως φορέα τοπικών πολιτισμικών εγγραφών. Οι εγγραφές αυτές αποτυπώνονται, αναλύονται και στη συνέχεια χρησιμοποιούνται ως σχεδιαστικά εργαλεία δημιουργίας νέων, μικρών αλλά δυναμικών χωρικών καταστάσεων οι οποίες ενισχύουν μία συλλογική προσέγγιση της καθημερινής ζωής στην πόλη.

Φανταζόμαστε μικρούς χώρους φυσικούς και οικείους, μέσα στους οποίους γνώσεις και συναισθήματα θα ρέουν· χώρους γέννησης της 'νέας πόλης'.

ΑΦΟΡΜΗ επιλογής του θέματος στάθηκαν οι νέες πρακτικές συλλογικής διαβίωσης στην πόλη όπως αυτές έχουν ήδη αρχίσει να αναπτύσσονται από ομάδες κατοίκων σε πολλές γειτονιές της Αθήνας.

Μέσα στην ένταση των φαινομένων που χαρακτηρίζουν τη ζωή στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια, εκδηλώθηκε η ανάγκη τα μέλη αυτής της κοινωνίας να γνωριστούν μεταξύ τους, να προβληματιστούν και να αναθεωρήσουν βασικές αρχές οι οποίες χαρακτηρίζουν τη σύγχρονη αστική καθημερινότητα.

Έτσι, ξεκίνησαν να αναπτύσσονται με αυθόρμητο τρόπο νέες ενδιάμεσες πρακτικές χρήσης του δημόσιου χώρου οι οποίες έθεσαν νέα πλαίσια συμβίωσης στην πόλη.

Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι όλες οι παραπάνω δράσεις βασίζονται σε έννοιες όπως η αυτό-οργάνωση και η αμοιβαία προσφορά και εμπιστοσύνη. Δε βασίζονται σε οικονομικές σχέσεις, αλλά ούτε πρόκειται και για φιλανθρωπικές δράσεις.

Επίσης ήταν σημαντικό στις περιοχές να υπάρχει ο χαρακτήρας της γειτονιάς, την οποία αναγνωρίσαμε ως βασικό δομικό στοιχείο-κύτταρο της ελληνικής πόλης και αρωγό αλλαγών και εξελίξεων.

Έτσι, επιλέξαμε τις περιοχές του Μεταξουργείου, των Εξαρχείων και των Πετραλώνων.

Διαφορετικές στρώσεις υλικών, ίχνη χρήσεων του παρελθόντος αλλά και του σήμερα, στοιχεία φθοράς και εγκατάλειψης σε συνδυασμό με τα έντονα εθνολογικά αποτυπώματα των ανθρώπων της περιοχής, συνθέτουν διαφορετικά λεξιλόγια τα οποία εγγράφονται στις επιφάνειες της περιοχής. Τα διαφορετικά αυτά στοιχεία παρατίθενται χωρίς συνήθως να καλύπτει το ένα το άλλο με αποτέλεσμα να συνθέτουν μία επιφάνεια - ψηφιδωτό.

Αστική καλλιέργεια

Χώρος συμβουλευτικής ιατρικής

Εργαστήριο παρασκευής φυσικών φαρμάκων

Συλλογική κουζίνα

Χώρος ανταλλαγής - προσφοράς τροφίμων

Χώρος χορού - σώματος

Χώρος μεταποίησης και ανταλλαγής ενδυμάτων

Κήπος πόλης

Ξενώνες

Κοινοί χώροι διαβίωσης

Οι επιφάνειες στην περιοχή των Πετραλώνων (σε σχέση με τις επιφάνειες των άλλων περιοχών) χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη ομοιογένεια και καθαρότητα.

Δανειστική- ανταλλακτική παιδική βιβλιοθήκη

Υπαίθριος χώρος προβολών

Κήπος

Θεωρώντας λοιπόν ότι η καθημερινότητα είναι φορέας αλλαγής, η παρούσα εργασία θέλησε να διερευνήσει τα χαρακτηριστικά μίας νέας 'κοινωνικής' αρχιτεκτονικής, η οποία θα μπορούσε να συνεισφέρει στην ανάπτυξη τέτοιων συμπεριφορών και πρακτικών.

Στην ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΧΩΡΩΝ για την υποδοχή αυτών των νέων συλλογικών πρακτικών στραφήκαμε προς τα αστικά κενά της πόλης, τα οποία ως μέρη του ιστού σε μετάβαση, δύνανται να φιλοξενήσουν νέες δράσεις. Είναι εκείνα που φέρνουν σε επαφή τα διαφορετικά χρονικά και κοινωνικά πεδία που δομούν το σώμα της πόλης λειτουργώντας ως δοχεία μνήμης.

Στόχος της εργασίας είναι οι ασυνέχειες του ιστού - τα αστικά κενά- να γίνουν φωλιές γέννησης νέων τόπων. Αυτοί οι τόποι, οι οποίοι φέρουν την παλιά πόλη, τη μνήμη, την καταστροφή της, γεννούν νέους χώρους, χώρους συνάντησης. Η συνάντηση γίνεται μέσα από το μικρό, το καθημερινό.

Ως ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ των παραπάνω τόπων χρησιμοποιήθηκε η πολιτισμική επιφάνεια. Σύμφωνα με τη Giuliana Bruno, ένα πολιτισμικό τοπίο, στην περίπτωσή μας αυτό της Αθήνας, πρόκειται για ένα διακειμενικό πεδίο αναπαραστάσεων. Αυτά τα ψηλαφίσημα, απτά αποτυπώματα που έχουν μείνει στις επιφάνειες της πόλης προσπαθήσαμε να τα καταγράψουμε και να χρησιμοποιήσουμε ως χωροποιητικά εργαλεία.

Σημαντικό κριτήριο κατά την ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ στις οποίες θα εφαρμοζόταν η πρόταση ήταν να βρίσκονται στο κέντρο της πόλης, ή ευρύτερα αυτού, καθώς εκεί είναι που αποτυπώνονται συνεχώς τα αποτελέσματα των (οικονομικών, κοινωνικών, πολιτικών) μεταβολών με τη μεγαλύτερη ένταση.

ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΙΟ_ Επιφάνεια Ψηφιδωτό

Αυτή η έννοια του μωσαϊκού δηλώνει και το κοινωνικό - εθνολογικό μωσαϊκό ανθρώπων και χρήσεων χαρακτηρίζουν την περιοχή, αλλά και τη σύγχρονη παρουσία πολλών και διαφορετικών κοινωνικών ομάδων οι οποίες λειτουργούν κατά κύριο λόγο αυτόνομα χωρίς να εμπλέκεται η μία με τη άλλη (διαφορετικές εθνικότητες μεταναστών, τσιγγάνοι, καλλιτέχνες, παλαιότεροι και νέοι κάτοικοι).

Φανταζόμαστε ένα χώρο ο οποίος δύναται να παραλάβει την πολιτισμική ετερογένεια της περιοχής, να την αφομοιώσει και να την κατευθύνει προς τη διαμόρφωση ενός πολυπολιτισμικού μωσαϊκού δράσεων.

Δραστηριότητες:

(α' επίπεδο)

(β' επίπεδο)

Ξενώνες

Χώροι κοινής διαβίωσης

ΕΞΑΡΧΕΙΑ _ Επιφάνεια Εφημερίδα

Στα Εξάρχεια οι τοίχοι είναι σα βιβλίο με λέξεις τα συνθήματα και τα graffiti.

Οι επιφάνειες που συνθέτουν τη χωρική εντύπωση της περιοχής είναι έντονα δυναμικές και συνήθως αλληλοκαλύπτονται με αποτέλεσμα την ασάφεια των ορίων του χώρου.

Η έννοια της δυναμικής επικάλυψης λειτουργεί και κοινωνικά στην περιοχή, καθώς πολύ συχνά διαφορετικές κοινωνικές ομάδες έρχονται σε έντονη αντιπαράθεση, ενώ πολλές φορές η μία προσπαθεί να επιβληθεί της άλλης.

Φανταζόμαστε ένα χώρο ο οποίος δέχεται τη δυναμικότητα της περιοχής και θα ενισχύει τη δημιουργική της εκδήλωση μέσω της συνεργασίας.

Δραστηριότητες:

(α' επίπεδο)

Δανειστική- ανταλλακτική βιβλιοθήκη

(β' επίπεδο)

Χώρος ανάγνωσης

ΠΕΤΡΑΛΩΝΑ _ Επιφάνεια Πλήρες / Κενό

Η επιφάνεια - τοίχος λειτουργεί κυρίως ως μέσο διαβάθμισης της φωτεινότητας και ορισμού των κενών και των πλήρων.

Φανταζόμαστε ένα χώρο ο οποίος μετατρέπει την 'ακινησία' της περιοχής σε στάση για περισυλλογή.

Δραστηριότητες: Χώρος υποστηρικτικής μελέτης μαθητών

#subject : Rec.cover| The architectural surface as a mean of creating collective spaces

#students: Grigoriadou E., Manousogiannaki G.

#supervisors: Yiannoudes S., Ouggrinis K.

#year : 2013

#course : Diploma Thesis

#school/department : Technical University of Crete/ Department of Architecture

Subject of this work is to create a new type of social - collective spaces in 3 different areas of Athens. A key issue is the achievement of meeting and interaction between residents through the structure - kind of space.

Through a sensory approach of the selected areas reveals the importance of the architectural surface as a mean of local cultural tracing. These entries are captured, analyzed and then used to articulate new design methods. The created spaces are small but dynamic and reinforce a collective approach of everyday city life .

We imagine small places natural and welcoming, into which knowledge and emotions will flow: places where the “new city” would be born.

The PURPOSE of this thesis is to underline the new practices of urban collective living the way they arose from the Athenian neighborhoods and developed by their own residents. Due to the intensity of the social phenomena that portray life in Athens during the past few years, the need of communication, reflection and interaction among people has turned out to be a necessity for our community. Therefore, the residents have begun to grow new practices of using public spaces, which introduce new ways of cohabitation in the city.

Those new common spaces do not have neither public nor private characteristics. We refer to the development of urban gardens, common kitchens, medical consultation spaces, places that support students and product exchange spaces. All these places are managed by teams of people of the community.

It is important to point out that all the practices mentioned above are based on the values of self and collective management, mutual giving and trust. They are not based on economic relations and they are not charities.

Considering that everyday life can bear changes, this project studies the characteristics of a new ‘social’ architecture which could contribute to the development of respective behaviors and practices.

In SEARCH to ‘host’ these new collective practices we turned to the urban voids of the city, which as part of the urban tissue in transition can bear new activities. The urban voids are those that bring together the different time and social fields that compose the body of the City acting as a space of collective memory.

The aim of this project is to transform the discontinuities of the urban tissue – the urban voids- into nests where new places can be born. These sites, which bear the old town, its memories, are generating new spaces, meeting places. The meeting takes place through, everyday actions.

As a DESIGN TOOL of the above sites we used the cultural surface. According to Giuliana Bruno, a cultural landscape, in our case that one of Athens, it is an intertextual field of representations. Those imprints left on the city’s surfaces we tried to trace and use as space- defining tools.

METAXOURGIO _ Surface as Mosaic

Different layers of materials, uses, traces of the past and today combined with striking ethnically imprints of the locals, create different vocabularies imprinted on the surfaces of the area. These various data are usually without covering one another, thereby composing one surface - mosaic.

This concept of mosaic states also the social - ethnographic mosaic of people and uses of the area as well as the simultaneous presence of many different social groups which operate mostly independently without interfering one another (different nationalities, immigrants, gypsies, artists, newer and older residents).

(first level)

Space of medical consultancy

Laboratory of natural medicines

Collective kitchen

Space of food exchange - supplies

Common living spaces

The surfaces that make up the spatial impression of the area are strongly dynamic and often overlap each other. As a result, the boundaries of the space get blurred.

In the area of Exarchia all too often different social groups come into confrontation and many times one tries to impose another.

(first level)

Body space

Space of clothes exchange and repair

City garden

Dormitories

Common living spaces

The surface - wall functions primarily as a means of rating the brightness and define full and empty.

Children library

Outdoor space for projections

Garden

We imagine a space able to remove the cultural heterogeneity of the region towards the development of a multicultural mosaic of actions.